Inne objawy ADHD

Oprócz trzech podstawowych objawów ADHD – zaburzenia uwagi, impulsywności i nadruchliwości – wymienia się również inne występujące przy tym zaburzeniu. Jednym z nich jest niedojrzałość emocjonalna i społeczna, która charakteryzuje się reagowaniem nieadekwatnie do wieku. Pewien sposób zachowań już nie przystoi dzieciom w wieku szkolnym, jednak osoby z ADHD postępują tak, jakby zatrzymały się na etapie przedszkolnym. Niedojrzałość emocjonalna to nieumiejętność przeżywania i wyrażania emocji, zarówno tych przykrych, jak i radosnych. Dzieci mogą reagować również niewłaściwie w sytuacjach, które innych smucą lub bawią.

Kolejnym objawem są zmiany samopoczucia. Może wydawać się, że dana sytuacja cieszy dziecko, a już po chwili spostrzegamy u niego gniew i niezadowolenie. Można nazwać to niestabilnością emocjonalną – nastrój zmienia się nagle bez uzasadnionego powodu. Kiedy nastrój się obniża, pojawia się również rozdrażnienie. Błahe sytuacje mogą wyprowadzać osobę nadpobudliwą z równowagi.

Jeden z głównych objawów ADHD – zaburzenie koncentracji – może mieć różnorakie konsekwencje, na przykład wpływać na koordynację ruchową. Dzieci z ADHD, mając problemy z motoryką małą, nie radzą sobie z prostymi czynnościami, w których należy posłużyć się dłońmi i palcami, a co za tym idzie – mogą mieć problemy z bardzo ważną umiejętnością, jaką jest pisanie. Osoba z zaburzeniami koncentracji uwagi może mieć także problem z motoryką dużą. Wszelkie zabawy ruchowe związane z bieganiem, podskakiwaniem, rzucaniem do celu nie będą satysfakcjonujące dla dziecka. Nieporadność w zabawach ruchowych z zastosowaniem piłki, problemy z pisaniem nie są efektem tylko złego funkcjonowania motoryki, ale też koordynacji wzrokowo-ruchowej, czyli zharmonizowanego ruchu gałek ocznych z innymi częściami ciała. Problemy z motoryką i koordynacją nie są jednak regułą i nie występują u wszystkich dzieci z ADHD.

Na wymienionych wyżej objawach jednak się nie kończy. Jak podaje T. Pilch, występują jeszcze takie symptomy, jak: […] zaburzenia snu pod różną postacią (trudności z zaśnięciem, budzenie się w nocy, czasami z krzykiem, zbyt wczesne wstawanie), wspomniane wyżej tiki, jak: mruganie powiekami, robienie min i grymasów, podrzucanie ramieniem, wymachiwanie rękoma, ponadto moczenie się i jąkanie.

Kłopoty ze snem mogą być spowodowane tym, że osoby impulsywne, żwawe, spędzające dzień intensywnie nie potrafią zrelaksować się podczas snu. Są też inne tłumaczenia tego objawu. Istnieją powiązania w układzie mózgowym, które odpowiedzialne są za koncentrację uwagi oraz sen. Jeśli dziecko będzie miało kłopoty z koncentracją uwagi, to może mieć też problem z głębokim snem. Można uznać, że częściowa uwaga będzie konsekwencją częściowego snu. Problemy ze snem mogą być też skutkiem ubocznym leków przyjmowanych przez osoby z tym zaburzeniem. Na sen ma również wpływ harmonogram dnia. Wieczorem nie należy planować dzieciom zajęć sportowych czy trudnych zadań do wykonania. Przed snem każdy człowiek potrzebuje wyciszenia, zwłaszcza osoby z ADHD.

Można uznać, że główne symptomy ADHD stwarzają kolejne objawy i konsekwencje tego zaburzenia. Za kolejny symptom występujący u osób z ADHD należy uznać lęk.

Szybkie wykonywanie zadań wiąże się z niedokładnością. Niedokładność wiąże się z popełnianiem błędów, a popełnianie błędów wiąże się z krytyką i porażką. To wszystko rodzi lęk przed podjęciem każdego kolejnego działania. Lęk zmniejsza koncentrację uwagi, co powoduje problemy z logicznym myśleniem. Zachowania impulsywne w sytuacjach lękowych wzrastają, co wpływa na jeszcze gorsze podejmowanie decyzji.

Objawy nadpobudliwości psychoruchowej można porównać z dominem. Każdy z głównych symptomów pociąga za sobą kilka następnych. Chaos panujący w życiu osób z ADHD utrudnia im funkcjonowanie niemal w każdej ze sfer życia.