Problemy edukacyjne dziecka z ADHD

Z powodu charakterystycznych objawów nauka dziecka nadpobudliwego przysparza mu, nauczycielom i rodzicom wielu problemów. Kłopot staje się brak możliwości skupienia się na tym, co tłumaczy nauczyciel, odwlekanie i niesystematyczność w wykonywaniu zadań czy impulsywne wypowiadanie się na dany temat. Te czynniki wpływają na niepowodzenia szkolne, związane z nauką.

Charakterystyczne objawy ADHD zawierają wiele składowych, skutecznie uniemożliwiających naukę. Dzieci z ADHD nie odczuwają potrzeby kontrolowania wykonywanych czynności, jak pisanie czy czytanie, przez co popełniają wiele błędów. Robią to niestarannie i niedokładnie. Bywa i tak, że uczeń w ogóle nie podejmuje wyzwania. Jego problem z koncentracją sprawia, że szybko nudzi się wykonywanym zadaniem. Pociąga to za sobą dalsze konsekwencje, polegające na niewykonywaniu lub niekończeniu prac domowych, sprawdzianów i testów. Przyczynami tych problemów są między innymi zaburzone niektóre mechanizmy, których funkcjonowanie jest niezwykle ważne podczas nauki. Kiedy zaburzona jest analiza wzrokowa, dziecko ma trudności z czytaniem, a dokładnie z odróżnianiem liter graficznie podobnych. Poprawne funkcjonowanie motoryki gwarantuje precyzyjność ruchów. Zaburzona motoryka mała przysparza trudności podczas pisania, kolorowania czy wycinania. Zły odbiór informacji jest wynikiem zaburzonej analizy słuchowej. W szkole daje o sobie znać podczas dyktand i pisania ze słuchu. Dzieci często nie odróżniają dźwięków o podobnym brzmieniu. Osoba z ADHD, która jednocześnie ma zaburzenie analizy słuchowej, może mieć problem z rozumieniem poleceń i wypowiedzi innych.

Uczeń z tym zaburzeniem ma również problem z pamięcią. Trudno mu zapamiętać dłuższe wypowiedzi czy polecenia. Zapamiętuje niewielką część tego, co ktoś mu przekazał, często także w złej kolejności. Ten problem jest szczególnie dokuczliwy w sytuacjach, kiedy konieczne jest zapamiętanie kolejnych czynności przy wykonywaniu konkretnych zadań. Czytane teksty będą niezrozumiałe, ponieważ przy końcu dziecko już nie będzie pamiętać, co zdarzyło się na początku.

Uczenie się na pamięć jest równie ważne w nauce matematyki. Przykładem może być mnożenie czy dzielenie. Opanowanie tabliczki mnożenia dla ucznia z ADHD to o wiele dłuższa droga, niż dla ucznia zdrowego. Regularne powtarzanie jest jedyną metodą osiągnięcia sukcesu, gdyż uczeń nadpobudliwy zbyt szybko zapomina to, czego uczył się godzinę czy dzień wcześniej. Przyczyna problemów z nauką dzielenia jest taka sama jak przy mnożeniu. Obie te trudności pociągają za sobą dalsze, między innymi problemy z ułamkami czy zadaniami tekstowymi.
Myślenie abstrakcyjne oraz pamięć krótkotrwała są bardzo ważne podczas uczenia się matematyki. Ich złe funkcjonowanie sprawia wiele trudności w nauce tego przedmiotu.

Dzieci z ADHD wypowiadają się bardzo chaotycznie. Zazwyczaj mają bardzo dużo do powiedzenia, ale niekoniecznie na temat. Zdarza im się także mówić bardzo głośno ze względu na konieczność rozładowania energii. Przerywanie wypowiedzi innych, wtrącanie się do rozmowy jest typowe dla tego zaburzenia. Jednak to nie wszystkie problemy dotyczące języka, jakie mają dzieci z ADHD. Często ich zdania są zbudowane niepoprawnie gramatycznie i stylistycznie. W połączeniu z tendencją odbiegania od tematu powoduje to, że wypowiedzi są niezrozumiałe dla nauczyciela. Nie chodzi tu tylko o wypowiedzi ustne. Podczas sprawdzania wypracowań, prac klasowych i domowych nauczyciel ma problem ze zrozumieniem sensu wypowiedzi. Nie znaczy to jednak, że dziecko nie ma wiedzy na dany temat, wręcz przeciwnie – uczeń może posiadać dużo wiadomości, tylko nie potrafi ich przekazać. Dodatkowo uczniowie nadpobudliwi nie przestrzegają chronologii wydarzeń.

Podczas lekcji wszystko może być bodźcem, który rozproszy ucznia: drzewa za oknem, ołówek na ławce czy rysunek w książce. Nawet jeśli dziecko wykazuje chęć słuchania nauczyciela, wiele rzeczy mu to uniemożliwia. Ta dekoncentracja nie tylko źle wpływa na niego, ale też na resztę klasy. Dzieci są niespokojne i skupiają się na tym, co akurat nie jest ważne. Rówieśnicy ucznia z ADHD postrzegają go jako złośliwą i niegrzeczną osobę, z którą trudno się porozumieć, więc najczęściej jest ona odrzucana i nielubiana. Spontaniczne reakcje, a czasami nawet zachowania agresywne nie zachęcają dzieci do wspólnej zabawy. To znacznie wpływa na samoocenę takiego ucznia. Czuje się on inny od wszystkich.

Przyczyn problemów z nauką ucznia z ADHD jest wiele. Odpowiednie działania szkoły, nauczyciela i rodziców mogą dać przepustkę do lepszej i łatwiejszej edukacji. Jeśli jednak działania będą nieodpowiednie, dziecko z roku na rok będzie pogarszało swoje wyniki w nauce. Wiedza na temat tego zaburzenia nie tylko pomaga zrozumieć podstawowe objawy, ale też daje możliwość ułatwienia życia i pokonania przeszkód. Indywidualne podejście do dziecka, cierpliwość i wytrwałość mogą być kluczem do sukcesu. Czasami proste działania mogą dawać ogromne efekty. Otwartość nauczyciela na to zaburzenie sprawia, że dziecko nie jest postrzegane jako niegrzeczne lub, co gorsza, słabe pod względem szkolnych umiejętności. Określenie kilku prostych zasad i dostosowanie klasy do dziecka na pewno ułatwi mu naukę. Należy pamiętać, że trudności szkolne to nie tylko problem dziecka. Rolą nauczyciela jest pomoc w poradzeniu sobie z tymi trudnościami, ponieważ poziom wiedzy dziecka jest też oceną pracy wychowawcy.