Jak rozpoznać dysleksję i pomóc uczniowi z dysleksją w szkole

Zgodnie z definicją Jagody Cieszyńskiej dysleksja jest to trudność w pisaniu i czytaniu, na skutek zaburzonej percepcji wzrokowej, słuchowej lub związanej z prawopółkulowymi strategiami opracowywania materiału językowego. Dysleksja powoduje trudności w abstrahowaniu i stosowaniu zasad używania tych symboli. Może to dotyczyć odczytywania liter, cyfr, nut, rozumieniu alfabetu Morse’a.

Niezmiernie ważne jest zaobserwowanie zaniku odruchów wrodzonych – odruchu Moro, Babińskiego, toniczno-szyjnego, automatycznego marszu. Zbyt późny zanik odruchów wrodzonych może wskazywać na niedojrzałość centralnego układu nerwowego. Na dysleksję mogą wskazywać już sygnały w pierwszym roku życia, do których należy późniejszy czas utrzymywania sztywno główki, siadania, stania oraz chodzenia.

Dysleksję można zaobserwować już do 3 roku życia dziecka, biorąc pod uwagę następujące objawy:

rozwój mowy – opóźnione gaworzenie oraz gaworzenie samonaśladowcze, brak pierwszych słów około 1 roku życia, brak prostych zdań około 2 roku życia, wady wymowy

rozwój motoryki – duża motoryka: późno rozpoczęte chodzenie, brak koordynacji ruchów podczas chodzenia i biegania, niechęć do jazdy na rowerku, wspinania się, zabaw ruchowych;

mała motoryka – niechęć do rysowania, zajęć manualnych, niechęć do układania wieży z klocków;

praksja oralna – problemy artykulacyjne.

Do najczęstszych błędów popełnianych przez pedagogów, psychologów czy pracowników Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej jest brak pełnej diagnozy w klasach 0-3. Dzieci, które są dotknięte dysleksją na forum klasy mogą przejawiać dwie skrajnie odmienne postawy:

,,klasowego niebytu” – w tym przypadku uczeń jest zupełnie nieaktywny, nie podejmuje żadnej inicjatywy, unika wykonywania zadań na forum klasy, jest zalękniony i ma niską samoocenę

,,klasowego błazna” – brak akceptacji w kręgu uczniów i nauczycieli; psocąc uczeń stara zwrócić na siebie uwagę

,,Uczeń dyslektyczny” nie jest uczniem, który nie potrafi czytać czy też uczniem, który nie może się nauczyć czytać. Jak pisze Marta Korendo ,,Uczeń dyslektyczny nie posiada odpowiednio wykształconych funkcji poznawczych, które są odpowiedzialne za możliwość uczenia się czytania i pisania jak reszta rówieśników.”

Co zatem zrobić z wiedzą na temat dysleksji?

⇒ przede wszystkim poinformować o problemie wszystkich nauczycieli;

⇒ wspierać ucznia, ale nie interpretować jego zachowania w kategoriach nieuctwa, lenistwa, nieuwagi, nieposłuszeństwa;

⇒ poszerzać wiedzę ucznia o inne zainteresowania 🙂

Uczniowie z dysleksją najczęściej powinni wykonywać:

ćwiczenia sekwencji – służą one usprawnianiu strategii lewopółkulowych; ćwiczenia sekwencji powinny być kontynuowane w trzech sferach- wzrokowej, słuchowej i ruchowej według kolejności- naśladowanie, kontynuowanie i uzupełnianie;

ćwiczenia porządkowania świata od lewej do prawej – dzieci dyslektyczne mają z tym duże trudności co prowadzi do zwolnienia tempa, dokonywania metatez, opuszczaniem liter, sylab, wyrazów, linijek tekstu i obniżeniem rozumienia tekstu;

ćwiczenia umiejętności dokonywania obrotów w przestrzeni – sprawność ta warunkuje umiejętność odróżniania liter różniących się położeniem w przestrzeni tj. p, b, g, d

ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej lub słuchowej – tworzenie pseudowyrazów – by podczas pisania i czytania dziecko nie posługiwało się domyślanym sensem

ćwiczenia kategoryzowania – np. jabłko włączone do kategorii owoców, ale także przedmiotów okrągłych

ćwiczenia pamięci – usprawnianie pamięci prawopółkulowej- symultanicznej i sekwencyjnej- lewopółkulowej

 

 

Tekst napisany na podstawie artykułu Marty Korendo – Korendo, M. (2009). Dysleksja–problem wciąż nieznany. Studia Pedagogiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 18, 231-241.